• Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm khoảng 24 mô hình AI lớn — gồm ChatGPT, Claude AI, Gemini và những mô hình tương tự — với 13.000 câu hỏi để xem khả năng phân biệt giữa “niềm tin”, “kiến thức” và “sự thật”.
• Kết quả: các mô hình mới hơn (phát hành từ khoảng tháng 5/2024 trở về sau) đạt độ chính xác vào khoảng 91,1% đến 91,5% khi xác định thông tin đúng/sai; trong khi các mô hình cũ hơn chỉ đạt khoảng 71,5% đến 84,8%.
• Các nhà nghiên cứu nhận định rằng: “Hầu hết mô hình AI lớn đều thiếu sự hiểu biết sâu sắc về bản chất thực tế của kiến thức — rằng kiến thức vốn dĩ đòi hỏi sự thật.”
• Hậu quả: nếu AI không phân biệt tốt “niềm tin sai” hoặc “niềm tin đúng” với “sự thật khách quan”, có thể dẫn đến những kết quả nghiêm trọng trong các lĩnh vực như luật pháp, y học, báo chí… nơi cần độ chính xác và khả năng phân biệt thật/giả rất cao.
________________________________________
Vì sao vấn đề này quan trọng
• Khi người dùng sử dụng các chatbot như ChatGPT để tìm thông tin hoặc hỗ trợ quyết định — nếu mô hình bỏ qua hoặc nhầm lẫn giữa các khía cạnh của “niềm tin” và “sự thật”, thông tin cung cấp có thể sai lệch hoặc gây hiểu nhầm.
• Trong các lĩnh vực rủi ro cao (y tế, pháp lý…), hậu quả của một thông tin sai có thể rất lớn — đã có ví dụ: luật sư bị phạt vì nộp hồ sơ sử dụng AI dẫn chứng sai.
• Dù các mô hình mới đã cải thiện đáng kể, nhưng vẫn còn “khoảng cách” giữa kết quả và mức độ nhận thức sâu hay hiểu biết bản chất như con người.
________________________________________
Gợi ý dành cho người dùng
• Khi sử dụng chatbot AI hoặc các mô hình ngôn ngữ lớn: luôn kiểm chứng lại thông tin — đặc biệt nếu nó dùng cho quyết định quan trọng.
• Cẩn trọng với các khẳng định “chắc chắn” từ AI; nếu là niềm tin hoặc luận điểm mang tính chủ quan, nên xác minh nguồn hoặc tra cứu thêm.
• Công ty, tổ chức sử dụng AI để hỗ trợ trong lĩnh vực quan trọng nên duy trì giám sát, đánh giá mô hình và có quy trình kiểm soát thông tin đầu ra.
• Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm khoảng 24 mô hình AI lớn — gồm ChatGPT, Claude AI, Gemini và những mô hình tương tự — với 13.000 câu hỏi để xem khả năng phân biệt giữa “niềm tin”, “kiến thức” và “sự thật”.
• Kết quả: các mô hình mới hơn (phát hành từ khoảng tháng 5/2024 trở về sau) đạt độ chính xác vào khoảng 91,1% đến 91,5% khi xác định thông tin đúng/sai; trong khi các mô hình cũ hơn chỉ đạt khoảng 71,5% đến 84,8%.
• Các nhà nghiên cứu nhận định rằng: “Hầu hết mô hình AI lớn đều thiếu sự hiểu biết sâu sắc về bản chất thực tế của kiến thức — rằng kiến thức vốn dĩ đòi hỏi sự thật.”
• Hậu quả: nếu AI không phân biệt tốt “niềm tin sai” hoặc “niềm tin đúng” với “sự thật khách quan”, có thể dẫn đến những kết quả nghiêm trọng trong các lĩnh vực như luật pháp, y học, báo chí… nơi cần độ chính xác và khả năng phân biệt thật/giả rất cao.
________________________________________
Vì sao vấn đề này quan trọng
• Khi người dùng sử dụng các chatbot như ChatGPT để tìm thông tin hoặc hỗ trợ quyết định — nếu mô hình bỏ qua hoặc nhầm lẫn giữa các khía cạnh của “niềm tin” và “sự thật”, thông tin cung cấp có thể sai lệch hoặc gây hiểu nhầm.
• Trong các lĩnh vực rủi ro cao (y tế, pháp lý…), hậu quả của một thông tin sai có thể rất lớn — đã có ví dụ: luật sư bị phạt vì nộp hồ sơ sử dụng AI dẫn chứng sai.
• Dù các mô hình mới đã cải thiện đáng kể, nhưng vẫn còn “khoảng cách” giữa kết quả và mức độ nhận thức sâu hay hiểu biết bản chất như con người.
________________________________________
Gợi ý dành cho người dùng
• Khi sử dụng chatbot AI hoặc các mô hình ngôn ngữ lớn: luôn kiểm chứng lại thông tin — đặc biệt nếu nó dùng cho quyết định quan trọng.
• Cẩn trọng với các khẳng định “chắc chắn” từ AI; nếu là niềm tin hoặc luận điểm mang tính chủ quan, nên xác minh nguồn hoặc tra cứu thêm.
• Công ty, tổ chức sử dụng AI để hỗ trợ trong lĩnh vực quan trọng nên duy trì giám sát, đánh giá mô hình và có quy trình kiểm soát thông tin đầu ra.
VN
ENG 
